«    Dekabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031 
ERMƏNİLƏR NƏ PAŞİNYANA, NƏ DƏ RUSİYAYA İNANIR...- Türkləri isə hələ də düşmən kimi görürlər /SORGÜ

Tarix: 12-03-2024 16:45 | Bölmə: Manşet | Baxış: 228



Ermənistanda əhalinin 60 faizi heç bir siyasətçiyə inanmır

ABŞ Beynəlxalq Respublikaçılar İnstitutu (BRİ) Ermənistanda sosioloji sorğu keçirib.

Sorğuda ölkənin xarici siyasəti, təhlükəsizlik, iqtisadi problemləri, əsas tərəfdaşları, hakimiyyətin yürütdüyü siyasət, siyasi qüvvələrin nüfuzu və s. məsələlərlə bağlı vətəndaşların mövqeyini öyrənilib.

Sorğunun çox maraqlı nəticələri var, onlar göstərir ki, erməni cəmiyyəti ciddi narahatlıq və təlatüm içərisindədir, hazırki iqtidar – Baş nazir Nikol Paşinyanın rəhbərlik “Vətəndaş müqaviləsi” partiyasına olan ümidlər xeyli öləziyib.

Məsələn, “Sizcə, ümumiyyətlə, Ermənistan düzgün istiqamətdə gedir?” sualına respondentlərin 50 faizi müsbət cavab versə də, 39 faiz “xeyir” deyib, 12 faiz isə bu sualı cavablandırmaqda çətinlik çəkib. Bu nisbət əhalinin təxminən yarısının Paşinyan iqtidarının ölkəni düzgün istiqamətdə aparmasına şübhə ilə yanaşdığını ortaya qoyur.

BRİ-nin yerli vətəndaşlara növbəti sualı Ermənistanın üzləşdiyi əsas problemlərin hansılar olması ilə bağlıdır. Respondentlərin 47 faizi hesab edir ki, Ermənistanın milli və sərhəd təhlükəsizliyi əsas problemdir.

İqtisadiyyat, işsizlik deyənlər, 23, siyasi qeyri-sabitlik hesab edənlər isə19 faiz təşkil edib. Burada cəmiyyətdən Ermənistan hakimiyyəti üçün çox vacib çağırışlar meydana çıxır.

Erməni vətəndaşların böyük çoxluğu N.Paşinyanın müharibədən sonra Azərbaycanla sülh sazişini imzalamasını yubatmasını doğru saymır. 

Dolayısı ilə bu, hazırki iqtidarın ölkənin milli təhlükəsizliyini qormağa qadir olmadığına dair cəmiyyətdə ciddi şübhələrin olduğunu nümayiş etdirir.



Nəticələrdən görünür ki, Ermnənistan iqtisadi inkişafda yüksək rəqəmlər göstərsə də, ölkədə işsizlik və iqtisadi problemlər yetərli səviyyədədir. 

Bu, hakimiyyətin üzərinə düşən öhdəlikləri və seçkilərdə verilən vədlərin tam olaraq yerinə yetirlmədiyini də göstərir.

Respondentlərin təxminən beşdə biri Ermənistanda siyasi qeyri-sabitlikdən narahatdır. Bu da Paşinyan iqtidarı üçün ciddi məqamdır.

İqtidarla müxalifət arasında düşmənçilik münasibətləri, siyasi dialoqun olmaması, tərəflərin müxtəlif xarici qüvvələr (Qərb, Rusiya) tərəfindən dəstəklənməsi, hakimiyyət uğurunda qeyri-siyasi yollarla mübarizə potensialının hələ də yüksək olması ölkədə yeni qarşıdurmalar üçün zəmin yaradır.

Daha sonra BRİ-nin keçirdiyi sorğuda respondetlərdən Ermənistan üçün ən mühüm siyasi tərəfdaş ölkələrin adları soruşulub. Cavablar belədir:

-Fransa-61%
-ABŞ-56%
-İran-47%
-AB-37%
-RF-34%
-Çin-31%
-Gürcüstan-27%
-Ukrayna-6%

Nöbəti sualda isə hansı ölkəni Ermənistanın ən mühüm təhlükəsizlik tərəfdaşı olması ilə bağlıdır. Bu suala cavab verən sorğu iştirakçılarının 50 faizi Fransaya səs verib. İran 46, ABŞ 46, Rusiya 31, Avropa İttifaqı (Aİ) 28 faizlə növbəti yerləri tutub.



Hər iki bölmədə çox maraqlı nəticələr qeydə alınıb. Belə ki, sorğu iştirakçılarının böyük əksəriyyəti Qərb ölkələrini (ABŞ, Fransa, Avropa İttifaqı) Ermənistanın əsas tərəfdaşı hesab edir.

Rusiyanı ölkənin siyasi və təhlükəsizlik tərəfdaşı hesab edənlərin sayı təxminən respondentlərin üçdə birini təşkil edir. Bu nisbət elə 2021-ci ildə keçirilmiş növbədənkəartn seçkilərdə də özünü göstərib.

Maraqlıdır, ölkədə Rusiya hərbi bazalarının olması, dövlət sərhədlərinin Rusiya sərhədçiləri tərəfindən qorunması kimi mühüm amillər strateji müttəfiqə əsas tərəfdaş statusu belə qazandırmır. 

Görünür, 44 günlük müharibə, daha sonra 2023-cü ildə Azərbaycan ordusunun Qarabağ bölgəsində keçirdiyi antiterror əməliyyatına Rusiyanın reaksiyaları erməni cəmiyyətində xəyal qırıqlığı yaradıb.

Bunun əksinə, nəticələrə diqqət yetirdikdə Ermənistanda İranın nüfuzunun artdığı və Rusiyanı qabaqladığı görünür. Əlbəttə, bu təsadüfi deyil.

Tehran 44 günlük müharibədə və daha sonrakı dövrdə Azərbaycana düşmən mövqeyi nümayiş etdirib, sərhədə ordu yığıb, Ermənistana iqtisadi, siyasi dəstək verib. Bu da fars rejiminin ermənilər arasında nüfuzunu, ona olan inamı artırıb.

BRİ-nin sorğusunda respondetlərdən Ermənistan üçün ən böyük iqtisadi təhlükə yaradan ölkələrin adları da soruşulub. 

Sorğu iştirakçılarının 54 faizi Türkiyə, 51 faizi Rusiya, 50 faizi Azərbaycan, 13 faizi Gürüstanın adlarını çəkib. Bu sıradan sonuncu yeri 5 faizlə İran tutub. Burada Türkiyə və Azərbayanın ön planda olması təbiidir. 

Ermənilərin əksəriyyətinin beyninə yeridilmiş türk düşmənçiliyi “xəstəliyi” hələ də sağalmayıb. Ermənilər türklər hər zaman düşmən kimi görüblər və əllərinə fürsət düşən kimi bunu ən vəhşi şəkildə nümayiş etdiriblər. 

Qardaş ölkənin Azərbayana qarşı işğalçı müharibəyə görə Ermənistanla sərhədlərini bağlayıb, siyasi, iqtisadi, diplomatik münasibətlərini kəsməsi ermənilərdə Türkiyəyə qarşı düşmənçiliyi daha da artırıb.



Maraqlıdır, erməni cəmiyyəti əsasən Rusiya hesabına yaşasa da, ən böyük iqtisadi təhlükəni də elə “strateli müttəfiqdən” gözləyirlər. Qeyd edək ki, ölkənin ticarət dövriyyəsinin 80 faizini Rusiya və Avrasiya İttifaqı ölkələri ilə aparılan əməliyyatlar təşkil edir.

Ermənistana bu ölkələrdən ildə 1 milyard dollardan artıq vəsait daxil olur. Yüz minlərlə erməni Rusiyada çalışıb pul qazanır və ailəsinə göndərir. Şübhəsiz ki, bu, Paşinyan iqtidarının Qərbyönlü siyasi kurusna görə Rusiya tərəfindən sanksiya gözləntiləri ilə bağlıdır.

Bunu Kreml rəsmiləri də gizlətmirlər.Qeyd olunur ki, hakimiyyət Avrointeqrasiya krusundan dönmzəsə, ikitərəfli münasibətlərə, o cümlədən iqtisadi əlaqələrə yenidən baxacaqlar.



Daha sonra sorğuda iştirakçılarından Ermənistanla ABŞ, Avropa İttifaqı və Rusiya arasında münasibətlərin hazırkı vəziyyətini qiymətləndirmək xahiş olunub. 

Məlum olur ki, respondentlərin 87, 89 faizi Qərblə münasibətlərin “yaxşı”, 8-10 faizi isə “pis” olduğunu deyib. Rusiyaya gəldikdə isə cəmi 31 faiz əlaqələrin yaxşı olduğuna, 66 faiz isə strateji müttəfiqlə əlaqələrin pis olduğuna inanır.

Maraqlı məqamlardan bir də cəmiyyətdə məhkəmə hakimiyyəti orqanlarından narazılığın yüksək olması ilə bağlıdır. Belə ki, rəyi soruşulanların cəmi 37 faiziməhkəmlərin fəaliyyətini müsbət, 50 faizi pisqiymətləndirib.

Görünür, Paşinyan komandasının bu sahədə apardığı islahatlar cəmiyyəti qane etmir. Daha çox müxalifətə qarşı verilən siyasi qərarlar məhkəmələrin nüfuzuna zərbə vurur.

Nəhayət, BRİ sorğusunun ortaya çıxardığı ən maraqlı məsələ ölkədə siyasi xadimlərin reytinqinin “yerlə sürünməsidir”. Respondentlərə ünvanlanan “hansı siyasi və ya ictimai xadimə daha çox güvənirsiniz” sualına belə cavablar verilib:

-Paşinyan-17%
-Ararat Mirzoyan-5%
-Aram Z. Sarkisyan - 4%
-Alen Simonyan -3%
-Robert Köçəryan-2%
-Heç kim - 60%

Xatırladaq ki, 2021-ci ilin yayında keçirilən növbədənkənar parlament seçkilərində hakim “Vətəndaş müqaviləsi” partiyası 55 faiz səs alaraq təkbaşına hökumət formalaşdıra bilib.



Hazırki nəticələr isə Paşinyan iqtidarının cəmiyyətdə kəskin nüfuz itkisinə məruz qaldığını, ona inamın sarsıldığını nümayiş etdirir. 

Ancaq onun rəqiblərinə olan etimad daha bərbaddır. Amma respondetlərin üçdə ikisi - 60 faizi heç bir siyasətçiyə inanması dərin ümidsizliyin göstəricisi hesab oluna bilər.

Xatırtladaq ki, ötən ilin sentyabrında İrəvanda keçirilmiş mer seçkilərində seçici fəallığı cəmi 21 faiz təşkil edib. 870 mindən artıq seçicinin qeydiyyatda olduğu paytaxtda 225 min nəfərin səsverməyə qatılması siyasi qüvvələrə dərin inamsızlığın təzahürüdür.

Hakimiyyətin nüfuzdan düşməsi, onun alternativlərinin daha aşağı reytinqə malik olması Ermənistanda sabitliyin ciddi təhlükə altında olduğunu göstərir. Bu da, Paşinyan hakimiyyətini cəzalandırıb iqtidardan qovmaq planları qurmağa çalışan Rusiya üçün münbit zəmin yarada bilər.../azpolitika

E.Rüstəmli

Xəbəri paylaş


Digər xəbərlər
30-03-2024
29-03-2024