AZ
RU
Yer üzündəki ən böyük ada: Nə vaxt və necə ayrı bir qitə oldu?
Adelaide Universitetindən bir qrup alimin apardığı araşdırmalar sayəsində Avstraliyanın öz başına bir qitə kimi yaranmasının sirri açılmağa başlayır. Bu qitə kiçik olmasına baxmayaraq, Yerin geoloji tarixində unikal hadisədir.
Tədqiqat, təxminən 200 milyon il əvvəl mövcud super qitə olan Pangeanın məhv edilməsindən sonra Avstraliyanın müstəqil qitə olmaq üçün lazım olan vaxta diqqət yetirib. Nəticələr Yer kürəsində ən böyük adanın ayrı və unikal qitəyə çevrilməsinə səbəb olan proseslər haqqında məlumat verir.
Bu gün Avstraliya şimaldan cənuba təxminən 3700 kilometr və şərqdən qərbə 4000 kilometr uzunluğunda geniş ərazidir. Bu qitə eyni zamanda üç kratonla təmsil olunan unikal geoloji quruluşa malikdir: Şimali, Cənubi və Qərbi Avstraliya. Qitənin yarandığı andan qorunub saxlanılan bu qədim hissələri Avstraliyanın formalaşması tapmacasını həll etmək üçün açar olub.
Tədqiqatçılar Avstraliyanın Qondvana superqitəsindən ayrılması prosesinin təxminən 200 milyon il əvvəl başladığını vurğulayıblar. Okean qabığı batıb və Asiyanın cənub, şərq kənarları altında sürüşüb. Qitənin bir hissəsinin ayrılmasına səbəb olub. Bu tektonik plitə daha sonra Yerə batıb, tektonik plitənin qalan hissəsini özü ilə sürükləyib və Qondvananın şərq hissəsi tədricən öz komponentlərini itirib.
Təxminən 130 milyon il əvvəl Avstraliya və Antarktida Qondvanadan tək blok olaraq ayrılmağa başlayıb. Bu dövr Antarktidanı əhatə edən Cənub Okeanının formalaşmasının başlanğıcı hesab olunur. Qeyd etmək vacibdir ki, Yeni Zelandiya da bu blokun bir hissəsi idi, lakin intensiv vulkanik fəaliyyətə görə təxminən 100 milyon il əvvəl ondan ayrılıb.
Alimlərin fikrincə, təxminən 35 milyon il əvvəl Avstraliya nəhayət Antarktidadan ayrılaraq müstəqil qitəyə çevrilib. Bu proses Avstraliyaya dünyanın ən sürətli - ildə təxminən 7 santimetr sürətlə hərəkət edən qitəsi statusu verən aktiv tektonik hərəkətlə müşayiət olunub.
Maraqlıdır ki, alimlər 20-30 milyon il ərzində Avstraliyanın çox güman ki, Şərqi Asiyanı keçəcəyini və onun ayrıca qitə kimi dövrünün başa çatacağını proqnozlaşdırırlar. Bu kəşflər Avstraliyanın formalaşmasının sirrini açmaqla yanaşı, planetimizin dinamikası və təkamülü haqqında yeni perspektivlər açır./Lent.az
Digər xəbərlər
Tarix: 30-12-2023 23:23 | Bölmə: Maraqlı | Baxış: 115
Adelaide Universitetindən bir qrup alimin apardığı araşdırmalar sayəsində Avstraliyanın öz başına bir qitə kimi yaranmasının sirri açılmağa başlayır. Bu qitə kiçik olmasına baxmayaraq, Yerin geoloji tarixində unikal hadisədir.
Tədqiqat, təxminən 200 milyon il əvvəl mövcud super qitə olan Pangeanın məhv edilməsindən sonra Avstraliyanın müstəqil qitə olmaq üçün lazım olan vaxta diqqət yetirib. Nəticələr Yer kürəsində ən böyük adanın ayrı və unikal qitəyə çevrilməsinə səbəb olan proseslər haqqında məlumat verir.
Bu gün Avstraliya şimaldan cənuba təxminən 3700 kilometr və şərqdən qərbə 4000 kilometr uzunluğunda geniş ərazidir. Bu qitə eyni zamanda üç kratonla təmsil olunan unikal geoloji quruluşa malikdir: Şimali, Cənubi və Qərbi Avstraliya. Qitənin yarandığı andan qorunub saxlanılan bu qədim hissələri Avstraliyanın formalaşması tapmacasını həll etmək üçün açar olub.
Tədqiqatçılar Avstraliyanın Qondvana superqitəsindən ayrılması prosesinin təxminən 200 milyon il əvvəl başladığını vurğulayıblar. Okean qabığı batıb və Asiyanın cənub, şərq kənarları altında sürüşüb. Qitənin bir hissəsinin ayrılmasına səbəb olub. Bu tektonik plitə daha sonra Yerə batıb, tektonik plitənin qalan hissəsini özü ilə sürükləyib və Qondvananın şərq hissəsi tədricən öz komponentlərini itirib.
Təxminən 130 milyon il əvvəl Avstraliya və Antarktida Qondvanadan tək blok olaraq ayrılmağa başlayıb. Bu dövr Antarktidanı əhatə edən Cənub Okeanının formalaşmasının başlanğıcı hesab olunur. Qeyd etmək vacibdir ki, Yeni Zelandiya da bu blokun bir hissəsi idi, lakin intensiv vulkanik fəaliyyətə görə təxminən 100 milyon il əvvəl ondan ayrılıb.
Alimlərin fikrincə, təxminən 35 milyon il əvvəl Avstraliya nəhayət Antarktidadan ayrılaraq müstəqil qitəyə çevrilib. Bu proses Avstraliyaya dünyanın ən sürətli - ildə təxminən 7 santimetr sürətlə hərəkət edən qitəsi statusu verən aktiv tektonik hərəkətlə müşayiət olunub.
Maraqlıdır ki, alimlər 20-30 milyon il ərzində Avstraliyanın çox güman ki, Şərqi Asiyanı keçəcəyini və onun ayrıca qitə kimi dövrünün başa çatacağını proqnozlaşdırırlar. Bu kəşflər Avstraliyanın formalaşmasının sirrini açmaqla yanaşı, planetimizin dinamikası və təkamülü haqqında yeni perspektivlər açır./Lent.az
Xəbəri paylaş
Digər xəbərlər
30-03-2024, 23:55
XİN 31 Mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə bağlı bəyanat yayıb
30-03-2024, 23:50
Ermənistanın “dost”ları kimlərdir? - VİDEO
30-03-2024, 23:45
“RUSİYADA VƏZİYYƏT DRAMATİK DƏRƏCƏDƏ AĞIRDIR...”- “Ölkəni Avropadan ayırmaq böyük fəlakətdir”/Müsahibə
30-03-2024, 21:10
Aİ Türkiyənin aviaşirkətinə onun ərazisi üzərindən uçmağı qadağan etdi
30-03-2024, 21:05
"Crocus City Hall"dakı terror aktında yaralı sayı 695-ə çatıb
30-03-2024, 20:30
Səlcuq sultanlarının DNT analizi üzrə heykəlləri hazırlandı - FOTO
30-03-2024, 20:07
Rusiya ilk dəfə bu bombadan istifadə edib - Böyük dağıdıcı gücə malikdir
30-03-2024, 20:00
“Türkiyə Ukraynaya silahlar verəcək”- ”Aydınlıq” nəşri
30-03-2024, 19:25
Erməni siyasətçi Tacikistan və Qırğızıstanı TƏHQİR ETDİ: “Bədbəxt ölkələrdir”- VİDEO
30-03-2024, 18:00
“Rusiya cəmiyyəti benzinsiz, dizelsiz yaşamağı öyrənməlidir - Bu, ədalətlidir”- Zelenski
30-03-2024, 17:45
“AVRO-2024”-ə DRONLARLA TERROR HÜCUMU OLA BİLƏR - “BİLD”
30-03-2024, 17:30
DİN vətəndaşlara müraciət etdi: "Saxta elektron sikkələr sataraq..."
30-03-2024, 17:25
Türkiyə ABŞ-dan F-16-ların tədarükünü azalda bilər
30-03-2024, 17:15
“ABŞ yardımının gecikməsi Ukraynaya baha başa gəlir”- Zelenski
30-03-2024, 17:00
Taciklər kütləvi şəkildə Rusiyanı tərk edir - “Vətəndaşlarımız panika, qorxu içindədir..."
30-03-2024, 16:45
“İRAN HÖKUMƏTİ ÖZ NÜVƏ POTENSİALINI ARTIRIR”- "Təftişə icazə vermirlər”- Rafael Qrossi
30-03-2024, 16:30
İrəvanın "şıltaqlığına" Kremlin səbrlə “dözməsi”nin səbəbi nədir?- Ekspert AÇIQLADI
30-03-2024, 16:15
İranda hicabı tənqid edən güneyli müəllimə həbs cəzası verildi
30-03-2024, 15:45
Əskipara kəndinə xüsusi polis qüvvələri göndərildi...- "İzah edirlər ki, bu, onlara kömək etmir, əksinə, zərər verir"
30-03-2024, 15:30
STALİNİN QIZINI SEVƏN KAPLER - Sovet lideri ona ingilis casusu damğası vurdu, amma...
30-03-2024, 15:25
İŞİD sözçüsü Rusiyadakı terrordan sonra müraciət yayıb - “Vilayəti-Xorasan”a təşəkkür
30-03-2024, 15:15
Rusiya-Gürcüstan sərhədində minlərlə maşın gözləyir
30-03-2024, 15:00
Jurnalistlər “Crocus”da terror aktının sponsorlarına məxsus kriptopulqabı tapıblar
30-03-2024, 14:45
“RUSİYA ORDUSU İRƏLİLƏYİR" - "Ukrayna müqavimət göstərə bilməyəcək”
30-03-2024, 14:15
Türkiyədə “sükut günü”dür - Xəbər, proqnoz və şərh vermək qadağandır
30-03-2024, 14:00
HƏYAT YOLDAŞI GENERALI MƏHKƏMƏYƏ VERDİ - FHN-də növbəti qalmaqal
30-03-2024, 13:55
İsrail Qəzzanı bombalayıb - Xeyli sayda insan həlak olub
30-03-2024, 13:50
Britaniya ordusunda 100 illik qadağa ləğv edildi: Saqqal saxlamaq olar
30-03-2024, 13:15
Ermənistanın Rusiyaya ixracı 3 dəfə artıb - İrəvanın Moskvaya dəstəyini Aİ də təqdir edir?
30-03-2024, 13:00
Fazil Mustafaya sui-qəsdlə bağlı növbəti məhkəmə - Şahidlər ifadə verdi
30-03-2024, 12:55
“ABŞ-ın dəstəyi olmasa, Ukrayna ordusu geri çəkiləcək”- Zelenski
30-03-2024, 12:40
DƏRMANLAR KƏSKİN BAHALAŞIB - Qiymətləri kimlər artırır? /VİDEO
29-03-2024, 23:00
Azərbaycanda narkotikə görə 7 il həbsə alınan 32 YAŞLI QADIN DANIŞDI: “Rəfiqələrimin günahıdır..."- VİDEO
29-03-2024, 22:50
“ABŞ-ın Ukraynaya ümumi yardımı 113 milyard dolları ötür”- “Fox News”
29-03-2024, 22:35
Yalnız “qadınlardan” ibarət olan “TROLL FABRİKİ”ni NAZİRLİKLƏ NƏ BAĞLAYIR?- FOTOFAKT
29-03-2024, 22:22
İran səfirinin Azərbaycanda diplomatik missiyası başa çatıb
29-03-2024, 22:00
"Rusiya Xarkova hücum edərsə, bu, onun üçün fəlakətə çevriləcək"- Sırski
29-03-2024, 21:55
"Qarabağ" sona 8 tur qalmış 11-ci çempionluğunu rəsmiləşdirib
30-03-2024
29-03-2024