«    Dekabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031 
“Azərbaycanda sülh prosesini irəli aparmaq üçün güclü qətiyyət var” – “Ermənistandan yeni şərhlər gözləyirik”

Tarix: 30-12-2023 19:25 | Bölmə: Müsahibə | Baxış: 104



Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi - Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev Türkiyənin TRT World telekanalına müsahibə verib. 

Press-fakt.com "Caliber.az"-ın tərcümə etdiyi msahibəni oxuculara təqdim edir:

- Bu günlərdə Rusiyada Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan arasında görüş keçirilib. Hazırda sülh müqaviləsi qaçılmazdırmı?

- Sizinlə danışmaq fürsətinə görə təşəkkür edirəm. Doğrudan da, MDB dövlət başçılarının Sankt-Peterburqda keçirilən sammiti çərçivəsində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan arasında qeyri-rəsmi danışıqlar və ya müzakirələr üçün fürsət yaranıb.
Bizim tərəfimizdən bu, iki ölkə arasında sülh gündəliyinin təşviqinə yönəlmiş səmərəli və konstruktiv qarşılıqlı fəaliyyət kimi qiymətləndirilib. Azərbaycanda Ermənistanla sülh müqaviləsinin bağlanması, eləcə də iki ölkə arasında münasibətlərin normallaşdırılması üçün sülh gündəmini irəli aparmaqda güclü qətiyyət var.
Azərbaycan nöqteyi-nəzərindən biz artıq iki dövlət arasında sülh müqaviləsinin bağlanmasına ciddi maneə görmürük.

- Nəticələri nə vaxt açıqlayacaqsınız və bu proses necə gedəcək?

- Konkret tarixlər demək çətindir. Prosesin başa çatdırılması və Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin bağlanması üçün növbəti danışıqlar lazımdır. Biz sülh sazişləri layihələrinin mübadiləsi prosesindəyik. Biz təəssüf edirik ki, hansısa məqamda erməni tərəfində müəyyən gecikmə olub, lakin Azərbaycan sülh müqaviləsinin öz variantını sentyabrda təqdim edib və Ermənistan bizim şərhlərimizə cavab vermək üçün 70 gündən çox vaxt aparıb.
Amma biz prosesi gecikdirmədik və dərhal erməni tərəfinin təkliflərini və düzəlişlərini nəzərdən keçirdik və dekabrın 21-də şərhlərimizi təqdim etdik. Müzakirələri və danışıqları davam etdirmək üçün erməni tərəfindən yeni şərhlər gözləyirik.

- Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov bu yaxınlarda bəyan etdi ki, ikitərəfli sülh sazişi bütün məsələlərin tam həlli demək olmayacaq. O nə demək istəyirdi?

- Sülh müqaviləsi regionumuzda bütün vəziyyəti dəyişəcək mühüm sənəddir. Bu, həm də Ermənistan və Azərbaycan arasında qarşılıqlı əlaqənin mənzərəsini dəyişəcək.
Eyni zamanda başa düşməliyik ki, sülh müqaviləsi sehrli çubuq deyil. O, hər şeyi bir anda dəyişə bilməz. Sülh müqaviləsinin tam yerinə yetirilməsi, etimadın möhkəmləndirilməsi tədbirləri, münaqişədən sonrakı etnik barışıq və iki ölkə arasında münaqişənin normallaşdırılması üçün gələcəkdə hər iki tərəfdən fəaliyyət tələb olunacaq. Bu, hər iki tərəfdən çox ciddi səylər tələb edəcək. Azərbaycanın xarici işlər nazirinin mesajı bununla bağlı olub.
Lakin sülh müqaviləsində əsas odur ki, o, iki ölkə arasında hərbi qarşıdurma, müharibə və qəddarlıq elementləriini aradan qaldıracaq ki, bu da Qafqaz regionuna, xüsusən də iki ölkə arasında dövlətlərarası münasibətlərə müsbət transformativ təsir göstərəcək.

- Cənab Hacıyev, etimad tədbirlərindən danışarkən, Azərbaycan hökuməti Ermənistanın ABŞ və Fransa kimi Qərb dövlətlərindən hərbi texnika almasına bu konteksdə necə baxır? Belə bir addım regionda sabitliyi poza bilərmi?

- Azərbaycan hesab edir ki, Ermənistanın hərbiləşdirmə proqramı lazımsızır, ona müsbət gündəm lazımdır. Həmçinin ölkələr arasında regional, ikitərəfli qarşılıqlı əlaqəni saxlamaq vacibdir. İndiki mərhələdə vurğulamaq istərdim ki, biz Bakı ilə İrəvan arasında birbaşa danışıqların tərəfdarıyıq.
Dekabrın 7-də Azərbaycan Prezidenti Administrasiyası və Ermənistan Baş Naziri Aparatının yaydığı birgə bəyanatda da böyük dəyər görürük. Bu bəyanat bir daha göstərdi ki, əgər biz qarşılıqlı anlaşma və etimada əsaslanaraq birlikdə işləsək, regional sülh gündəmimizi irəli apara bilərik.
Bu, ilk tarixi sənəd idi, çünki iki ölkənin hökumətləri yüksək institusional səviyyəsində razılığa gələ bildi. Lakin hərbiləşdirmə proqramı, xüsusən də Fransa tərəfindən, sərfəli deyil. Bu, əks effekt verir və regionda hadisələrin növbəti gözlənilməz inkişafına gətirib çıxaracaq. Digər tərəfdaşlar da sülh gündəmini dəstəkləməlidir.

- Bu yaxınlarda Azərbaycan hökuməti iki fransız diplomatının ölkəni tərk etməsini tələb etdi. Bu barədə bizə ətraflı məlumat verə bilərsinizmi? Demək istəyirəm ki, Fransa niyə münaqişəyə cəlb olunur?

- Əslində Fransa hökumətinin Cənubi Qafqaz regionunda son hədəflərinin nə olduğunu anlamaq bizim üçün çətindir. Dedik ki, başqa dövlətlər öz geosiyasi intriqalarını, öz daxili siyasi planlarını Cənubi Qafqaz regionuna ixrac etməsinlər. Ermənistanın hərbiləşdirilməsi proqramı, eləcə də Ermənistanda revanşist əhval-ruhiyyənin təbliği sülhə kömək etmir.
Təəssüf ki, biz bunu Azərbaycan Respublikasına qarşı əks effektli diplomatik müharibə aparan Fransanın timsalında görürük.

Azərbaycanın xarici işlər nazirinin dediyi kimi, iki fransız diplomatı Diplomatik Münasibətlər haqqında Vyana Konvensiyasının dəyərlərinə və ruhuna zidd hərəkətlərdə iştirak etdikləri üçün persona non-qrata elan edilib.

- Cənab Hacıyev, üçüncü ölkələrin bu prosesdə iştirakı ilə bağlı Azərbaycanın mövqeyi necədir? Mən ABŞ-ı, həm də Rusiya və Türkiyəni nəzərdə tuturam.

- Azərbaycanın yanaşması ondan ibarətdir ki, sülh ilk növbədə Azərbaycan və Ermənistan arasında olmalıdır. Bakı və İrəvanın birgə səyi ilə sülh sazişləri bağlanmalıdır. Yenə də dünyanı yaxşı mənada təəccübləndirmək bizim borcumuzdur. Dekabrın 7-də qəbul edilən birgə bəyanat həqiqətən də bu istiqamətdə mühüm mərhələ oldu.
Eyni zamanda, biz regional ölkələr arasında fəal qarşılıqlı əlaqə, Türkiyə-Azərbaycan əməkdaşlığı, tərəfdaşlıq və qardaşlıq münasibətlərini görürük - bu, xüsusi bir şeydir. Bu arada Türkiyə regional ölkədir və sülh gündəmini tam dəstəkləyir. Azərbaycan 3+3 formatını və regionumuzda sülh, əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq bərqərar etməyə çalışan bütün digər ölkələrin fəal regional iştirakını təklif edir.

Təbii ki, Azərbaycan Bakı ilə İrəvan arasında qarşılıqlı fəaliyyətlə bağlı digər platformaları da istisna etmir. Amma biz vasitəçiliyə baxmırıq, daha çox yaxşı xidmətlər haqqında düşünürük. Və onların haradan gəldiyinin əhəmiyyəti yoxdur. Əsas odur ki, onlar nəticəli və məqsədyönlü olmalıdırlar. Bu baxımdan Azərbaycan Ermənistanla fəal birbaşa qarşılıqlı fəaliyyətin tərəfdarıdır. Biz buna artıq nail olmuşuq.

- Azərbaycan Ermənistanla sülh müqaviləsi imzaladıqdan sonra Ankara ilə İrəvan arasında münasibətlərin tam normallaşacağını gözləyirsinizmi?

- Türkiyə Cənubi Qafqaz regionu ilə həmişə müsbət qarşılıqlı əlaqə nümayiş etdirib. O, həmçinin Azərbaycan və Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşması prosesini dəstəkləyir. Amma eyni zamanda, İrəvan bölgə dövlətləri ilə yanaşı, Ankaraya qarşı da siyasətini dəyişməlidir.
Ermənistan region ölkələrinə qarşı hərbi iddialara son qoymalıdır. Ona görə də Azərbaycanın yanaşması ondan ibarətdir ki, Türkiyənin xarici işlər naziri və müvafiq qurumlarla birlikdə deyirik ki, paralel olaraq Azərbaycan Türkiyə-Ermənistan normallaşma prosesini dəstəkləyir. Bu, Ermənistan Respublikasının maraqlarına uyğundur. Tezliklə Ermənistan bu reallığı anlayacaq, çünki bu, hamının maraqlarına uyğundur.

- Digər aktual məsələ Zəngəzur dəhlizidir. Bu barədə nə məlumdur? Demək istədiyim odur ki, əsas maneələr nədir və Ermənistan niyə bu layihəyə qoşulmaq istəmir?

- Niyə Ermənistan son üç ildə bu layihənin həyata keçirilməsi üçün heç bir şərait yaratmayıb? Biz Zəngəzur dəhlizinin açılmasının bütün üsullarını müzakirə etmək üçün çox səy göstərmişik: bu, Ermənistanın 10 noyabr 2020-ci il tarixli Üçtərəfli Bəyanata uyğun olaraq Azərbaycanın qərb rayonlarından Naxçıvana çıxışı təmin etmək öhdəliyi idi. Biz onu da bilirik ki, Naxçıvan materik Azərbaycanla birbaşa əlaqəsi olmadığı üçün blokadada qalmaqda davam edir. Bakı gözləyir ki, ona yüklərin və sərnişinlərin maneəsiz hərəkəti üçün daha sadələşdirilmiş şərait yaradılmalıdır.
Amma biz erməni tərəfdən müəyyən qarşılıqlı münasibət görmədik. Bu istiqamətdə siyasətini dəyişmək Ermənistan tərəfinin maraqlarına uyğundur. Və biz erməni tərəfdən əlavə fikir gözləmirik. Azərbaycan artıq İran ərazisindən keçməklə Naxçıvana alternativ yollar çəkməyə başlayıb.
Artıq müzakirələrimizə başlamışıq. Hər şey Ermənistandan asılıdır. Ermənistan özünü regional tranzit ölkə kimi görürsə, yüklərin keçidi üçün əlverişli şərait yaratmalı, daşımalarla bağlı təhlükəsizlik mexanizmlərini təmin etməlidir.

Xəbəri paylaş


Digər xəbərlər
30-03-2024
29-03-2024