AZ
RU
RUSİYA ÜÇÜN “F-35” MÜƏMMASI...- Ukrayna ordusunun ehtiyatda hansı sürprizləri var?
Ukraynada gedən ağır döyüşlər fonunda ABŞ və Avropadan ukraynalılar üçün gah ümidverici, gah da məyusedici bəyanatlar gəlir.
Hiss olunur ki, Qərb müharibənin uzanması və Rusiyanın ləng addımlarla irəliləməsinə hələ ki, şərait yaradır. Nəticədə isə bu üzücü müharibə çoxsaylı insan tələfatına yol açır.
İnsan resursu cəhətdən Rusiyadan təqribən dörd dəfə geri qalan Ukraynaya Qərbdən əhəmiyyətli və cəbhədə ciddi dönüş yarada biləcək səviyyədə yardım gəlməyəcəksə, Kiyevin radikal qərarlar qəbul etməkdən başqa çarəsi qalmayacaq. Hələ ki, ABŞ rəsmiləri dumanlı və eyni zamanda şirnikləndirici vədlərini davam etdirirlər.
Belə vədlərdən biri də ABŞ Dövlət Departamentinin nümayəndəsi Metyu Millerə aiddir: “Biz hesab edirik ki, Ukrayna ordusunun qələbə qazanmaq üçün həyata keçirə biləcəyi planları var. Biz inanırıq ki, onların ehtiyatda bir neçə sürpirizi var”.
Görəsən, ABŞ rəsmisi “sürpirizlər” dedikdə nəyi nəzərdə tutur? Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin cəbhə xəttindəki son uğurları qısa müddət ərzində Rusiyanın çoxlu sayda qırıcı-bombardmançı təyyarələrini məhv etməsindən ibarətdir.
Ukraynalıların göstərəcəyi sürpirizlər heç şübhəsiz ki, ABŞ-nin yollayacağı texniki vasitələr və güclü silahlar sayəsində reallaşa bilər.
Əlbəttə, belə sürprizlərdən biri kimi Rusiya qırıcılarının məhv edilməsində ABŞ-nin stels texnologiyalı “F-35 Lightning” təyyarələrinin mümkün iştirakını göstərmək olar.
Belə ki, bu yaxınlarda Sinqapurun Müdafiə naziri Enq Henq bildirib ki, ABŞ Rusiyanın Ukraynadakı Hava Hücumundan Müdafiə sistemlərinin mövqeyini aşkarlamaq üçün “F-35” təyyarələrindən istifadə edir.
Doğrudur, Pentaqon bu məlumatı təkzib edib. Lakin Pentaqonun təkzibinə baxmayaraq, bu məlumat inandırıcı görünür.
Məsələ ondadır ki, ”F-35” radarlara yaxalanmayan “görünməz” təyyarə olduğu üçün onun Ukrayna səmasındakı varlığından kim xəbər tuta bilər ki?
Digər tərəfdən, mətbuatda yayılan məlumtalara görə, son vaxtlar “F-35”lər Polşa və Rumıniya hava məkanında tez-tez uçuş həyata keçirirlər.
Bu təyyarədə “AN/ASQ -299 Barracuda ELINT” elektron kəşfiyyat sistemi qurşadırılıb ki, bunun da köməyi ilə 926 kilometr uzaqlıqdakı hədəfləri aşkarlamaq mümkündür.
Avdeyevkanın alınmasında Rusiya aviasiyasının Ukrayna mövqelərinə atdığı idarə olunan ağır bombalar döyüşlərin müqəddəratını həll etmişdi. Yoxsa, bəlkə də bu şəhərin işğalı zamanı ruslar 17 min nəfər yox, dəfələrlə çox itki verəcəkdilər.
Rusiya komandanlığı bu taktikanın səmərəli olduğunu görüb, təyyarə itkisinə baxmayaraq, hava hücumlarını durmadan artırımışdılar. Bu bombaların aerodinamik xüsusiyyəti və tuşlayıcı sistemi hədəfi vumaq üçün nəzərdə tutulub.
Rusların istifadə etdikləri idarə olunan ağır aviasiya bombaları SSRİ vaxtından istehsal olunur və indi onun üzərində müəyyən yenilənmələr aparıblar.
İdarə olunan bombaların ağırlığı əsasən 500 kiloqram olur. Çəkisi 1500 kiloqrama çatan bombalar da var. Onlardan həmçinin beton istehkam örtüklərinin dağıdılmasında istifadə olunur.
Rusiya döyüş aviasiyasıının daşıdığı idarə edilən bombaların maksimal uçuş məsafəsi 40 kilometrdir.
Təyyarələr cəbhə boyu Ukrayna mövqelərinə zərbələr endirmək üçün gün ərzində 100-150 uçuş həyata keçirirlər. Rusiya ordusu cəbhədə hər gün bu bombalardan istifadə edir.
Belə hücumların qarşısını almaq üçün Ukraynanın kifayət qədər Hava Hücumundan Müdafiə sistemi yoxdur, ona görə də onlar ölkənin iri şəhərlərini qorumaq üçün qurulmuş HHM sistemlərinin bir hissəsini cəbhəyə yaxın yerlərə gətiriblər. Təbii ki, belə aviasiya bombaları ABŞ-nin silah arsenalında da yer alır.
Onu da qeyd edək ki, müharibənin əvvəlində ruslar əsasən SSRİ dövründən qalma, köhnəlmiş “Su-24” və “Su-25” təyyarələrindən daha çox istifadə edirdilər.
Lakin onlar son zamanlar idarə olunan ağır aviasiya bombaları atdıqları üçün “Su-34” və “Su-35” təyyarlərini hücuma tez-tez göndərirlər. Bu təyyarələr öz xarakteristikasına görə bir-birinə yaxın olsalar da onların müəyyən modifikasiya fərqləri var.
Rusiyanın ən müasir təyyarələri sırasında yer alan “Su-34” qırıcı bombardmançı təyyarəsinin ilk sınaq uçuşu 1990-cı ildə həyata keçirilsə də, onun Rusiya Silahlı Qüvvələrinin döyüş cərgəsinə qoşulması 2014-cü ildən başlayıb.
Bu da onu göstərir ki, əslində, “Su-34” təyyarəsi SSRİ istehsalı “Su-25” və “Su-27” təyyarələrinin dərin modernləşdirilməsi nəticəsində ərsəyə gətirilib.
Yeri gəlmişkən, bu sözləri elə “Su-35”-lər üçün də söyləmək olar, hərçənd ki, çoxfunksiyalı “Su-35”in ilk sınaq uçuşu 2008-ci ildə baş tutsa da, mütəxəssislər bu təyyarəni də SSRİ-Rusiya hibridi hesab edirlər.
Rusiya Ukraynaya hücum edən zaman onun ordusunun döyüş cərgəsində təxminən 150 ədəd “Su-34” və 130 ədəd “Su-35”in olduğu qeyd edilirdi. Müharibənin gedişində vurulan Rusiya təyyarələrinin çoxu köhnə “Su-24” və “Su-25”olub.
2023-cü ilin noyabrının əvvəlindən başlayaraq isə “Su-34” və “Su-35” təyyarələri Ukrayna ordusunun mövqelərinə ağır aviasiya bombaları atır. Bu zaman həmin təyyarələrin özləri də tez-tez vurulur.
Digər tərəfdən, vurulma riskinin artmasına baxmayaraq, bu təyyarələrdən intensiv istifadə olunmasının səbəblərindən biri də Rusiya nizami ordusunda yaranmış problemlərlə bağlıdır. Ordu xeyli itki verib və hər hansı yaşayış massivinin zəbt olunması üçün təyyarələrin köməyinə böyük ehtiyac yaranır.
ABŞ Ukraynadakı müharibənin gedişini diqqətlə izləyir və rus təyyarələrinin məhv edilməsində onun iştirakı istisna edilmir. Bunun səbəbi isə Avdeyevkadan sonra Ukrayna ordusunu çıxılmaz vəziyyətdən qurtarmaq ola bilər.
Artıq son bir aya yaxın müddətdə Rusiya ordusu Ukrayna müharibəsində 15 müasir qırıcı-bombardmançı təyyarəsini itirib. Məhz buna görə də rusların Ukrayna ordusunun döyüş mövqelərinə hücumlarının intensivliyi xeyli səngiyib.
Bu nəticənin əldə edilməsində “F-35”-lərin nə dərəcədə rol oynadığını isə heç kim bilmir. Bu rol varsa da, həmin təyyarənin özü kimi görünməzdir...
Vaqif Nəsibov
Digər xəbərlər
Tarix: 07-03-2024 13:30 | Bölmə: Təhlil | Baxış: 104
Ukraynada gedən ağır döyüşlər fonunda ABŞ və Avropadan ukraynalılar üçün gah ümidverici, gah da məyusedici bəyanatlar gəlir.
Hiss olunur ki, Qərb müharibənin uzanması və Rusiyanın ləng addımlarla irəliləməsinə hələ ki, şərait yaradır. Nəticədə isə bu üzücü müharibə çoxsaylı insan tələfatına yol açır.
İnsan resursu cəhətdən Rusiyadan təqribən dörd dəfə geri qalan Ukraynaya Qərbdən əhəmiyyətli və cəbhədə ciddi dönüş yarada biləcək səviyyədə yardım gəlməyəcəksə, Kiyevin radikal qərarlar qəbul etməkdən başqa çarəsi qalmayacaq. Hələ ki, ABŞ rəsmiləri dumanlı və eyni zamanda şirnikləndirici vədlərini davam etdirirlər.
Belə vədlərdən biri də ABŞ Dövlət Departamentinin nümayəndəsi Metyu Millerə aiddir: “Biz hesab edirik ki, Ukrayna ordusunun qələbə qazanmaq üçün həyata keçirə biləcəyi planları var. Biz inanırıq ki, onların ehtiyatda bir neçə sürpirizi var”.
Görəsən, ABŞ rəsmisi “sürpirizlər” dedikdə nəyi nəzərdə tutur? Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin cəbhə xəttindəki son uğurları qısa müddət ərzində Rusiyanın çoxlu sayda qırıcı-bombardmançı təyyarələrini məhv etməsindən ibarətdir.
Ukraynalıların göstərəcəyi sürpirizlər heç şübhəsiz ki, ABŞ-nin yollayacağı texniki vasitələr və güclü silahlar sayəsində reallaşa bilər.
Əlbəttə, belə sürprizlərdən biri kimi Rusiya qırıcılarının məhv edilməsində ABŞ-nin stels texnologiyalı “F-35 Lightning” təyyarələrinin mümkün iştirakını göstərmək olar.
Belə ki, bu yaxınlarda Sinqapurun Müdafiə naziri Enq Henq bildirib ki, ABŞ Rusiyanın Ukraynadakı Hava Hücumundan Müdafiə sistemlərinin mövqeyini aşkarlamaq üçün “F-35” təyyarələrindən istifadə edir.
Doğrudur, Pentaqon bu məlumatı təkzib edib. Lakin Pentaqonun təkzibinə baxmayaraq, bu məlumat inandırıcı görünür.
Məsələ ondadır ki, ”F-35” radarlara yaxalanmayan “görünməz” təyyarə olduğu üçün onun Ukrayna səmasındakı varlığından kim xəbər tuta bilər ki?
Digər tərəfdən, mətbuatda yayılan məlumtalara görə, son vaxtlar “F-35”lər Polşa və Rumıniya hava məkanında tez-tez uçuş həyata keçirirlər.
Bu təyyarədə “AN/ASQ -299 Barracuda ELINT” elektron kəşfiyyat sistemi qurşadırılıb ki, bunun da köməyi ilə 926 kilometr uzaqlıqdakı hədəfləri aşkarlamaq mümkündür.
Avdeyevkanın alınmasında Rusiya aviasiyasının Ukrayna mövqelərinə atdığı idarə olunan ağır bombalar döyüşlərin müqəddəratını həll etmişdi. Yoxsa, bəlkə də bu şəhərin işğalı zamanı ruslar 17 min nəfər yox, dəfələrlə çox itki verəcəkdilər.
Rusiya komandanlığı bu taktikanın səmərəli olduğunu görüb, təyyarə itkisinə baxmayaraq, hava hücumlarını durmadan artırımışdılar. Bu bombaların aerodinamik xüsusiyyəti və tuşlayıcı sistemi hədəfi vumaq üçün nəzərdə tutulub.
Rusların istifadə etdikləri idarə olunan ağır aviasiya bombaları SSRİ vaxtından istehsal olunur və indi onun üzərində müəyyən yenilənmələr aparıblar.
İdarə olunan bombaların ağırlığı əsasən 500 kiloqram olur. Çəkisi 1500 kiloqrama çatan bombalar da var. Onlardan həmçinin beton istehkam örtüklərinin dağıdılmasında istifadə olunur.
Rusiya döyüş aviasiyasıının daşıdığı idarə edilən bombaların maksimal uçuş məsafəsi 40 kilometrdir.
Təyyarələr cəbhə boyu Ukrayna mövqelərinə zərbələr endirmək üçün gün ərzində 100-150 uçuş həyata keçirirlər. Rusiya ordusu cəbhədə hər gün bu bombalardan istifadə edir.
Belə hücumların qarşısını almaq üçün Ukraynanın kifayət qədər Hava Hücumundan Müdafiə sistemi yoxdur, ona görə də onlar ölkənin iri şəhərlərini qorumaq üçün qurulmuş HHM sistemlərinin bir hissəsini cəbhəyə yaxın yerlərə gətiriblər. Təbii ki, belə aviasiya bombaları ABŞ-nin silah arsenalında da yer alır.
Onu da qeyd edək ki, müharibənin əvvəlində ruslar əsasən SSRİ dövründən qalma, köhnəlmiş “Su-24” və “Su-25” təyyarələrindən daha çox istifadə edirdilər.
Lakin onlar son zamanlar idarə olunan ağır aviasiya bombaları atdıqları üçün “Su-34” və “Su-35” təyyarlərini hücuma tez-tez göndərirlər. Bu təyyarələr öz xarakteristikasına görə bir-birinə yaxın olsalar da onların müəyyən modifikasiya fərqləri var.
Rusiyanın ən müasir təyyarələri sırasında yer alan “Su-34” qırıcı bombardmançı təyyarəsinin ilk sınaq uçuşu 1990-cı ildə həyata keçirilsə də, onun Rusiya Silahlı Qüvvələrinin döyüş cərgəsinə qoşulması 2014-cü ildən başlayıb.
Bu da onu göstərir ki, əslində, “Su-34” təyyarəsi SSRİ istehsalı “Su-25” və “Su-27” təyyarələrinin dərin modernləşdirilməsi nəticəsində ərsəyə gətirilib.
Yeri gəlmişkən, bu sözləri elə “Su-35”-lər üçün də söyləmək olar, hərçənd ki, çoxfunksiyalı “Su-35”in ilk sınaq uçuşu 2008-ci ildə baş tutsa da, mütəxəssislər bu təyyarəni də SSRİ-Rusiya hibridi hesab edirlər.
Rusiya Ukraynaya hücum edən zaman onun ordusunun döyüş cərgəsində təxminən 150 ədəd “Su-34” və 130 ədəd “Su-35”in olduğu qeyd edilirdi. Müharibənin gedişində vurulan Rusiya təyyarələrinin çoxu köhnə “Su-24” və “Su-25”olub.
2023-cü ilin noyabrının əvvəlindən başlayaraq isə “Su-34” və “Su-35” təyyarələri Ukrayna ordusunun mövqelərinə ağır aviasiya bombaları atır. Bu zaman həmin təyyarələrin özləri də tez-tez vurulur.
Digər tərəfdən, vurulma riskinin artmasına baxmayaraq, bu təyyarələrdən intensiv istifadə olunmasının səbəblərindən biri də Rusiya nizami ordusunda yaranmış problemlərlə bağlıdır. Ordu xeyli itki verib və hər hansı yaşayış massivinin zəbt olunması üçün təyyarələrin köməyinə böyük ehtiyac yaranır.
ABŞ Ukraynadakı müharibənin gedişini diqqətlə izləyir və rus təyyarələrinin məhv edilməsində onun iştirakı istisna edilmir. Bunun səbəbi isə Avdeyevkadan sonra Ukrayna ordusunu çıxılmaz vəziyyətdən qurtarmaq ola bilər.
Artıq son bir aya yaxın müddətdə Rusiya ordusu Ukrayna müharibəsində 15 müasir qırıcı-bombardmançı təyyarəsini itirib. Məhz buna görə də rusların Ukrayna ordusunun döyüş mövqelərinə hücumlarının intensivliyi xeyli səngiyib.
Bu nəticənin əldə edilməsində “F-35”-lərin nə dərəcədə rol oynadığını isə heç kim bilmir. Bu rol varsa da, həmin təyyarənin özü kimi görünməzdir...
Vaqif Nəsibov
Xəbəri paylaş
Digər xəbərlər
30-03-2024, 23:55
XİN 31 Mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə bağlı bəyanat yayıb
30-03-2024, 23:50
Ermənistanın “dost”ları kimlərdir? - VİDEO
30-03-2024, 23:45
“RUSİYADA VƏZİYYƏT DRAMATİK DƏRƏCƏDƏ AĞIRDIR...”- “Ölkəni Avropadan ayırmaq böyük fəlakətdir”/Müsahibə
30-03-2024, 21:10
Aİ Türkiyənin aviaşirkətinə onun ərazisi üzərindən uçmağı qadağan etdi
30-03-2024, 21:05
"Crocus City Hall"dakı terror aktında yaralı sayı 695-ə çatıb
30-03-2024, 20:30
Səlcuq sultanlarının DNT analizi üzrə heykəlləri hazırlandı - FOTO
30-03-2024, 20:07
Rusiya ilk dəfə bu bombadan istifadə edib - Böyük dağıdıcı gücə malikdir
30-03-2024, 20:00
“Türkiyə Ukraynaya silahlar verəcək”- ”Aydınlıq” nəşri
30-03-2024, 19:25
Erməni siyasətçi Tacikistan və Qırğızıstanı TƏHQİR ETDİ: “Bədbəxt ölkələrdir”- VİDEO
30-03-2024, 18:00
“Rusiya cəmiyyəti benzinsiz, dizelsiz yaşamağı öyrənməlidir - Bu, ədalətlidir”- Zelenski
30-03-2024, 17:45
“AVRO-2024”-ə DRONLARLA TERROR HÜCUMU OLA BİLƏR - “BİLD”
30-03-2024, 17:30
DİN vətəndaşlara müraciət etdi: "Saxta elektron sikkələr sataraq..."
30-03-2024, 17:25
Türkiyə ABŞ-dan F-16-ların tədarükünü azalda bilər
30-03-2024, 17:15
“ABŞ yardımının gecikməsi Ukraynaya baha başa gəlir”- Zelenski
30-03-2024, 17:00
Taciklər kütləvi şəkildə Rusiyanı tərk edir - “Vətəndaşlarımız panika, qorxu içindədir..."
30-03-2024, 16:45
“İRAN HÖKUMƏTİ ÖZ NÜVƏ POTENSİALINI ARTIRIR”- "Təftişə icazə vermirlər”- Rafael Qrossi
30-03-2024, 16:30
İrəvanın "şıltaqlığına" Kremlin səbrlə “dözməsi”nin səbəbi nədir?- Ekspert AÇIQLADI
30-03-2024, 16:15
İranda hicabı tənqid edən güneyli müəllimə həbs cəzası verildi
30-03-2024, 15:45
Əskipara kəndinə xüsusi polis qüvvələri göndərildi...- "İzah edirlər ki, bu, onlara kömək etmir, əksinə, zərər verir"
30-03-2024, 15:30
STALİNİN QIZINI SEVƏN KAPLER - Sovet lideri ona ingilis casusu damğası vurdu, amma...
30-03-2024, 15:25
İŞİD sözçüsü Rusiyadakı terrordan sonra müraciət yayıb - “Vilayəti-Xorasan”a təşəkkür
30-03-2024, 15:15
Rusiya-Gürcüstan sərhədində minlərlə maşın gözləyir
30-03-2024, 15:00
Jurnalistlər “Crocus”da terror aktının sponsorlarına məxsus kriptopulqabı tapıblar
30-03-2024, 14:45
“RUSİYA ORDUSU İRƏLİLƏYİR" - "Ukrayna müqavimət göstərə bilməyəcək”
30-03-2024, 14:15
Türkiyədə “sükut günü”dür - Xəbər, proqnoz və şərh vermək qadağandır
30-03-2024, 14:00
HƏYAT YOLDAŞI GENERALI MƏHKƏMƏYƏ VERDİ - FHN-də növbəti qalmaqal
30-03-2024, 13:55
İsrail Qəzzanı bombalayıb - Xeyli sayda insan həlak olub
30-03-2024, 13:50
Britaniya ordusunda 100 illik qadağa ləğv edildi: Saqqal saxlamaq olar
30-03-2024, 13:15
Ermənistanın Rusiyaya ixracı 3 dəfə artıb - İrəvanın Moskvaya dəstəyini Aİ də təqdir edir?
30-03-2024, 13:00
Fazil Mustafaya sui-qəsdlə bağlı növbəti məhkəmə - Şahidlər ifadə verdi
30-03-2024, 12:55
“ABŞ-ın dəstəyi olmasa, Ukrayna ordusu geri çəkiləcək”- Zelenski
30-03-2024, 12:40
DƏRMANLAR KƏSKİN BAHALAŞIB - Qiymətləri kimlər artırır? /VİDEO
29-03-2024, 23:00
Azərbaycanda narkotikə görə 7 il həbsə alınan 32 YAŞLI QADIN DANIŞDI: “Rəfiqələrimin günahıdır..."- VİDEO
29-03-2024, 22:50
“ABŞ-ın Ukraynaya ümumi yardımı 113 milyard dolları ötür”- “Fox News”
29-03-2024, 22:35
Yalnız “qadınlardan” ibarət olan “TROLL FABRİKİ”ni NAZİRLİKLƏ NƏ BAĞLAYIR?- FOTOFAKT
29-03-2024, 22:22
İran səfirinin Azərbaycanda diplomatik missiyası başa çatıb
29-03-2024, 22:00
"Rusiya Xarkova hücum edərsə, bu, onun üçün fəlakətə çevriləcək"- Sırski
29-03-2024, 21:55
"Qarabağ" sona 8 tur qalmış 11-ci çempionluğunu rəsmiləşdirib
30-03-2024
29-03-2024